Geschiedenis woongenootschap
De woningcoöperatie kent al een vrij lange geschiedenis, die is geworteld in Zwitserland en Duitsland. In Zürich hebben Genossenschaften de afgelopen twintig jaar al duizenden woningen opgeleverd. Ze voorzien in een grote behoefte aan betaalbare, kwalitatief hoogstaande en duurzame wooncomplexen. De stedeling en de stad zijn erbij gebaat. In Amsterdam heeft het succes navolging gekregen, gesteund door de gemeente. Ook in andere Nederlandse steden (Groningen, Eindhoven, Rotterdam) zijn initiatieven ontstaan. Dordrecht kan de volgende stad met een ‘woongenootschap’ zijn.
Hoe werkt een woongenootschap?
Een woningcoöperatie is een vorm van collectief wonen. Bewoners bepalen samen hoe ze het gebouw vormgeven en beheren en delen naar gelang hun behoefte. Dat kan een gemeenschappelijke tuin zijn, maar ook een huishouden, auto, wasserette of opvang van kinderen. De wooncoöperatie kan een hechte gemeenschap zijn of een lossere groep, of iets er tussenin. Wel zal er altijd een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid zijn. De deelnemer kan individueel huren en is toch collectief eigenaar, met zeggenschap over de eigen leefomgeving.
De leden benoemen een bestuur, dat de coöperatieve vereniging bestuurt. Een lid en toekomstig bewoner betaalt een bepaald bedrag aan ‘woongeld’, afhankelijk van het aantal vierkante meters. Het totale bedrag aan woongelden bepaalt het vermogen van de coöperatie. Met het aanvullende bedrag van de bank wordt het wooncomplex gerealiseerd. Het bestuur geeft rechtstreeks opdracht aan de architect en anderen. De leden huren na oplevering vervolgens tegen kostprijs het gewenste aantal vierkante meters. Wil een lid toch verhuizen, dan krijgt hij het woongeld terug.
Voorbeelden van woongenootschappen
Mehr als Wohnen
Dit inspirerende wijkje met totaal 380 woningen is in 2015 opgeleverd en is één van de meest aansprekende coöperatieve huisvestingsprojecten in Zürich. Het is zoals de naam zegt inderdaad meer dan wonen. Op de plaats van een vroegere betonfabriek verrees een woonwijkje dat een compleet stadje is geworden met tal van andere functies als werkruimtes, kantoren, een kinderdagverblijf, een dans- en yogastudio, horeca en andere gemeenschappelijke ruimtes. Deze ruimten bevinden zich in de plinten van de woongebouwen die als compacte blokken in een geraffineerd stedenbouwkundig patroon zijn geplaats. Op deze manier grenzen de woningen aan pleinruimten die als openbare ruimte verschillend zijn ingericht met veel groen en speelmogelijkheden.
Een stedelijk interieur met grote verblijfskwaliteit doordat de auto is geweerd. Dit is allemaal mogelijk doordat er een goede openbaar vervoer verbinding met het centrum van Zürich is. De woningen worden ontsloten via overdekte binnenplaatsen met liften en trappen waar alles is gericht op de onderlinge ontmoeting van de bewoners.
In de blokken zijn gemeenschappelijke ruimten voor spel en hobby en voorzieningen zoals gemeenschappelijke was- en droogruimten opgenomen. Slechts onder 1 van de 13 woonblokken is een ondergrondse garage gebouwd, goed voor 106 parkeerplaatsen. De afwezigheid van kelders en garages houdt de woningen betaalbaar. Mehr als Wohnen biedt woonruimte aan wie zonder auto kan leven. Wie toch een parkeerplaats wil, moet motiveren waarom. Er zijn wel talrijke fietsenbergingen, zelfs op de verdiepingen, bereikbaar met de lift.
Kalkbreite
Kalkbreite in Zürich, ingenieus gebouwd boven een tramremise, telt 93 wooneenheden met collectieve ruimtes. Het in 2014 opgeleverde project is gebouwd rondom een 2500 m2 grote daktuin bovenop de tramremise. Deze tuin is via een grote brede trap vanaf de straat voor het publiek toegankelijk.
Kalkbreite is veel meer dan een woon- werkgebouw. De binnentuin en het aangrenzende cafetaria worden gebruikt door bewoners, mensen die werken in het gebouw, buurtbewoners en mensen, die een kamer huren in het pension van Kalkbreite. De sterke mix aan functies en gebruikers maakt dat het complex aanvoelt als een stuk stad. Collectieve ruimtes als een bibliotheek, een wasserette, verschillende werkruimten ondersteunen dat beeld. Er zijn ook ruimtes te huur, zoals de tuinkeuken en de sauna.
Het complex is ook inclusief. Zo is er een door de Genossenschaft gerund buurtrestaurant dat dagelijks een zeer betaalbare maaltijd serveert waar verschillende typen bewoners gebruik van maken: van gezinnen met weinig tijd tot alleenstaande ouderen. Ook het extreem gevarieerde woningaanbod draagt bij aan die inclusiviteit.
In de plint van het gebouw zijn een aantal commerciële ruimtes ondergebracht, zoals een bioscoop, horeca, winkels, een kinderdagverblijf, een artsenpraktijk en kantoorruimten. Zowel de bewoners van Kalkbreite als mensen uit de omgeving kunnen er terecht.
Andere voorbeelden van woongenootschappen (in aanbouw):